Zapraszam Państwa do drugiej części naszych rozważań dotyczących nadciśnienia. Dziś omówimy sobie jaki możemy mieć wpływ na chorobę i jej wystąpienie. Opiszę też jak poprawnie mierzyć ciśnienie.
Powikłania nadciśnienia tętniczego
Z czasem podwyższone, nieregulowane ciśnienie stopniowo osłabia serce i uszkadza ściany tętnic, prowadząc do zmian w przepływie krwi. Zwiększa się ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, uszkodzeniu ulegają również inne narządy.
Profilaktyka nadciśnienia tętniczego
Podstawą w zapobieganiu i wspieraniu leczenia nadciśnienia tętniczego jest właściwa modyfikacja stylu życia. Zalecana jest każdej osobie niezależnie od stopnia zaawansowania choroby. Największe znaczenie ma zapobieganie otyłości oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Szczególnie celowane działania powinny być podejmowane przez osoby zagrożone nadciśnieniem tętniczym w stopniu większym niż ogół populacji, tj.:
- osób z rodzinnym obciążeniem chorobami układu krążenia: udar mózgu, zawał serca, niewydolność serca;
- kobiet przed 65. rż., mężczyzn przed 55. rż.;
- osób z cukrzycą lub współistniejącą chorobą nerek;
- chorych z przynajmniej dwoma klasycznymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych;
- osób z ciśnieniem wynoszącym 130/85 mm Hg lub wyższym.
Co warto zmienić?
- Wprowadź regularną aktywność fizyczną – ćwiczenia 30 minut/dzień poprawiają wydolność naszego organizmu i odporność. Zalecane są spacery, bieganie, jazda na rowerze, praca w ogrodzie, taniec towarzyski, aerobik wodny.
- Zredukuj nadwagę – nadwaga i otyłość nasila ryzyko wielu chorób, w dużym stopniu też nadciśnienia. Postaraj się utrzymywać optymalną dla Twojego wzrostu masę ciała.
- Relaksuj się – unikaj sytuacji stresowych, które podnoszą ciśnienie, zwiększają częstość tętna, oddechu, przez co negatywnie wpływają na organizm.
- Śpij zdrowo i regularnie – podczas snu nasz organizm się regeneruje. Sen powinien być odpowiednio długi (zazwyczaj około 7 godzin). Warto zadbać o wygodne łóżko i przewietrzone pomieszczenie, by zadbać o jakość regeneracji.
- Odżywiaj się zdrowo – udowodniono związek pomiędzy wzrostem ciśnienia tętniczego, a spożyciem soli. Dieta chorych na nadciśnienie nie powinna zawierać więcej niż 5 g soli kuchennej/dobę. Warto również zredukować spożywanie tłuszczy nasyconych. Zwiększ ilość spożywanych warzyw, owoców i ryb.
- Jeśli palisz spróbuj rzucić – palenie papierosów jest jednym z najistotniejszych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego i rozwoju nowotworów. Każdy wypalony papieros powoduje ponad 15-minutowy, istotny wzrost ciśnienia i częstości rytmu serca.
Niezmiernie ważne są regularne badanie kontrolne, a jeśli już chorujesz to codzienne pomiary ciśnienia krwi, zapisywane w dzienniczku. Jeśli zostały zapisane leki należy je przyjmować regularnie.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie w warunkach domowych?
Do pomiaru domowego najlepiej wybrać naramienny ciśnieniomierz elektroniczny automatyczny, co pozwoli na zmniejszenie ryzyka błędu przy pomiarze. Warto zwrócić uwagę, by sprzęt posiadał certyfikat, np. ESH (Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego). Należy też dobrać prawidłowy mankiet do obwodu ręki w miejscu 2 cm powyżej zgięcia łokciowego.
By dokonać poprawnego pomiaru ciśnienia powinno się przestrzegać kilku zasad.
- Odpocznij ok. 15 minut, pomiar nie powinien być wykonywany bezpośrednio po wysiłku, nawet spacerze czy wchodzeniu po schodach.
- Usiądź wygodnie, pamiętaj o dobrej podporze pleców.
- Wykonuj pomiar w cichym pomieszczeniu i komforcie cieplnym.
- Zakładaj mankiet na ramię powyżej zgięcia łokciowego (ok 2 cm).
- Do pomiaru wybieraj rękę, na której uzyskujesz standardowo wyższe wyniki (najczęściej lewa).
- Ręka, na której dokonujesz pomiaru, powinna być zgięta w łokciu, rozluźniona i wsparta na poziomie serca. Ramię powinno być wolne od uciskającej odzieży.
- Należy pamiętać, aby mankiet urządzenia był dobrze zapięty oraz nie nachodził na ubranie. Przewód powietrzny powinien być skierowany w dół na wewnętrznej stronie ręki.
- Podczas pomiaru nie wolno się poruszać ani mówić.
- Po zakończeniu pomiaru można odczytać wynik.
- W celu dobrej kontroli należy wykonywać po 2 pomiary w kilkuminutowych odstępach, rano i wieczorem, o stałych porach (np. 6.00–18.00, 7.00–19.00 itp.). Pamiętaj, że wynik ciśnienia jest również zależny od rytmu dobowego. Najczęściej wartości zaraz po przebudzeniu są wyższe.
- Pomiar powinien być wykonywany przed przyjęciem leków i przed jedzeniem.
- Wyniki powinny być zapisywane w dzienniczku samokontroli.
Źródła:
– Centrala Narodowego Funduszu Zdrowia, NFZ o zdrowiu: Nadciśnienie tętnicze, Warszawa, maj 2019.
– IQVIA, Opieka Farmaceutyczna w Polsce, konsultacja ekspercka prof. Fal A., dr Gałązka-Sobotka M., marzec 2020.
– Opieka farmaceutyczna w nadciśnieniu tętniczym. J. Brandys i wsp. Wydawnictwo Farmapress, 2006.
– Opieka farmaceutyczna w teorii i praktyce aptecznej. J. Łazowski i wsp., Wydawnictwo Farmapress, 2005.
– Tykarski, A., Filipiak K., Januszewicz, A., Litwin, M., Narkiewicz, K., Prejbisz A., Ostalska-Nowicka D., Widecka.K., Kostka-Jeziorny, K., 2019, Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, tom 5, nr 1, 1–86.