W dniu 15 stycznia 2021 r. w Dzienniku Ustaw została opublikowana Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (link do ustawy), która wprowadza pojęcie Opieki Farmaceutycznej do polskiego systemu opieki zdrowotnej. Farmaceuci czekali na ten akt prawny od lat.
Ustawa porządkuje szereg kwestii od dawna nurtujących polskich farmaceutów (większość ustaleń w niej zawartych wchodzi w życie z dniem 16 kwietnia 2021 r.), ale w mojej ocenie najważniejszy jest fakt ostatecznego nakreślenia czym Opieka Farmaceutyczna świadczona na rzecz naszych pacjentów być powinna. Zgodnie z ustawową definicją:
Opieka farmaceutyczna to świadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2020 r. poz. 1398, z późn. zm.4)), udzielane przez farmaceutę i stanowiące dokumentowany proces, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii,
Powyższa definicja w pełni oddaje to, co każdemu farmaceucie powinno przyświecać na co dzień w wypełnianiu swoich obowiązków zawodowych. Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii pozwoli na pełniejsze zaopiekowanie się pacjentem w aptece. Ustawa pozwala nam, farmaceutom, na:
1) prowadzenie konsultacji farmaceutycznych – w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta w związku ze stosowaniem produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego;
2) wykonywanie przeglądów lekowych wraz z oceną farmakoterapii, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta – w celu wykrywania i rozwiązywania problemów lekowych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w procesie farmakoterapii;
3) opracowywanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta – w celu określenia celów terapeutycznych możliwych do osiągnięcia przez pacjenta stosującego farmakoterapię oraz wskazania sposobów rozwiązywania wykrytych problemów lekowych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia i zdrowego trybu życia oraz profilaktyki zdrowotnej;
4) wykonywanie badań diagnostycznych w celu oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowanej przez pacjenta farmakoterapii oraz analizy problemów lekowych występujących u pacjenta, oraz proponowania metod i badań diagnostycznych, przy czym Minister właściwy do spraw zdrowia określi dopiero, w drodze rozporządzenia, wykaz badań diagnostycznych, które mogą być wykonywane przez farmaceutę sprawującego opiekę farmaceutyczną, uwzględniając potrzeby pacjentów, ich bezpieczeństwo oraz możliwości lokalowe i techniczne, którymi dysponują apteki ogólnodostępne
5) wystawianie recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego (w dalszej perspektywie).
Co istotne opieka farmaceutyczna będzie procesem dokumentowanym, nie będzie świadczona ad hoc, a rzetelnie prowadzona, przy współpracy z innymi przedstawicielami zawodów medycznych, realnie może wpływać na poprawę jakości życia pacjentów. Przed nami jeszcze jednak sporo pracy. Potrzebne jest przygotowanie wzorów dokumentacji dla konsultacji farmaceutycznych czy przeglądów lekowych – to jeden z pierwszych kroków. Ważne będzie ustalenie wymogów i wytycznych, które umożliwią rzetelne opracowanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej z uwzględnieniem działań edukacyjnych i profilaktycznych, które obejmą naszych pacjentów. Nie bez znaczenia będzie również zakres badań diagnostycznych, które farmaceuta będzie mógł wykonać w ramach świadczenia usług opieki farmaceutycznej. Ważne jednak, że w Ustawie określono zakres działań, które farmaceuta może podejmować w ramach opieki farmaceutycznej. Od początków farmacji to Pacjent był w centrum uwagi farmaceutów i to wokół niego powinny skupiać się wszelkie działania, które dotyczą systemu ochrony zdrowia.