25 września obchodzimy Światowy Dzień Farmaceuty, a dzień później – Ogólnopolski Dzień Aptekarza. To doskonała okazja, by przybliżyć zawód farmaceuty i opowiedzieć o tym, czym naprawdę jest opieka farmaceutyczna.
Krótki rys historyczny
Pierwsze apteki na ziemiach polskich pojawiły się w średniowieczu – najstarsza udokumentowana apteka działała już w XIV wieku w Krakowie. Z czasem zaczęto tworzyć cechy aptekarskie, które dbały o jakość leków i etykę zawodu. W XIX wieku zawód farmaceuty stał się profesją akademicką – powstały pierwsze katedry farmacji na uniwersytetach w Krakowie i Wilnie.
Dziś farmaceuci łączą wielowiekową tradycję z nowoczesnymi osiągnięciami nauki.
Kim jest farmaceuta?
Farmaceuta to ktoś, komu powierzamy jeden z naszych najcenniejszych skarbów – zdrowie. Choć większość pacjentów kojarzy go głównie z apteką i wydawaniem leków, jego rola jest znacznie szersza. To ekspert od farmakoterapii: doradza, jak bezpiecznie stosować leki, przygotowuje receptury na indywidualne zamówienia, sprawdza możliwe interakcje między preparatami.
Droga do zawodu jest wymagająca – studia magisterskie na kierunku farmacja łączą elementy chemii, biologii i medycyny, a obowiązkowy staż w aptece pozwala zdobyć praktyczne doświadczenie. Co ważne, nauka nie kończy się na dyplomie. Farmaceuci uczestniczą w kursach, konferencjach i szkoleniach, aby ich wiedza była zawsze aktualna.
W codziennej pracy wspierają lekarzy i pielęgniarki, instruują pacjentów, jak prawidłowo przyjmować leki, doradzają w kwestiach profilaktyki, a nawet diety.
Apteka – nie tylko wydawanie leków
Większość farmaceutów pracuje w aptekach ogólnodostępnych, czyli tych, do których zaglądamy po receptę, syrop na kaszel czy poradę przy drobnych dolegliwościach. Ich zadania są jednak o wiele szersze:
- – doradztwo i wydawanie leków – farmaceuta tłumaczy, kiedy i jak stosować lek, ostrzega przed działaniami niepożądanymi i przypomina, czego lepiej nie łączyć.
- – opieka farmaceutyczna – coraz częściej obejmuje ona szczepienia ochronne, przegląd domowej apteczki, badania profilaktyczne czy wsparcie w walce z nałogiem tytoniowym.
- – leki recepturowe – na specjalne zlecenie lekarza farmaceuta przygotowuje maści, krople czy inne formy leków dostosowane indywidualnie do potrzeb pacjenta.
Warto pamiętać, że praca w aptece to także dbanie o dostępność leków, pilnowanie warunków ich przechowywania i organizacja pracy całego zespołu.
Zespół apteki to nie tylko farmaceuci
Choć to farmaceuci odpowiadają za fachowe doradztwo i wydawanie leków, w pracy każdej apteki kluczową rolę odgrywają również technicy farmaceutyczni i pomoce apteczne.
- – technik farmaceutyczny to osoba, która może wydawać większość leków, przygotowuje leki recepturowe, zamawia towar, dba o jego właściwe przechowywanie oraz wspiera farmaceutę w opiece nad pacjentem.
- – pomoc apteczna zajmuje się m.in. usprawnianiem pracy w aptece, kontrolą dat ważności, utrzymaniem czystości w magazynie i na sali ekspedycyjnej.
Dzięki nim praca apteki przebiega sprawnie: technicy odciążają farmaceutów w codziennych czynnościach, a pomoce dbają o zaplecze i porządek. To właśnie ta współpraca całego zespołu pozwala skupić się na najważniejszym celu – bezpieczeństwie pacjentów i szybkim, profesjonalnym wydaniu leków.
Opieka farmaceutyczna
Od września 2022 roku w polskim prawie została uchwalona ustawa o zawodzie farmaceuty. W ramach tej ustawy określona została także opieka farmaceutyczna. Zgodnie z zapisem ustawy opieka farmaceutyczna to świadczenie zdrowotne udzielane przez farmaceutę i stanowiące dokumentowany proces, w którym farmaceuta współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, w razie potrzeby innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii, obejmujące:
- – prowadzenie konsultacji farmaceutycznych,
- – wykonywanie przeglądów lekowych wraz z oceną farmakoterapii, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta,
- – opracowywanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta,
- – wykonywanie badań diagnostycznych,
- – wystawianie recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.
Inne ścieżki kariery
Farmacja to nie tylko apteka. Absolwenci tego kierunku mogą rozwijać się w wielu miejscach:
- – apteki szpitalne – współpraca z lekarzami i przygotowywanie leków dla pacjentów na oddziałach.
- – przemysł farmaceutyczny – tworzenie nowych leków, produkcja i kontrola jakości.
- – badania naukowe – odkrywanie nowych substancji, testowanie skuteczności i bezpieczeństwa terapii.
- – instytucje publiczne – np. Główny Inspektorat Farmaceutyczny.
- – uczelnie – praca dydaktyczna i dalsze kształcenie kolejnych pokoleń farmaceutów.
Farmacja w liczbach
- – w Polsce działa obecnie ponad 12 tysięcy aptek ogólnodostępnych.
- – zawód farmaceuty wykonuje około 35 tysięcy osób.
- – według badań opinii publicznej farmaceuci należą do grup zawodowych cieszących się największym zaufaniem społecznym – obok lekarzy i pielęgniarek.
- – rocznie kierunek farmacja kończy ponad 1,5 tysiąca absolwentów, co pozwala stopniowo uzupełniać niedobory kadrowe w ochronie zdrowia.
Dlaczego warto?
Farmaceuta to zawód wymagający, ale też niezwykle satysfakcjonujący. Cieszy się dużym zaufaniem społecznym – pacjenci często najpierw pytają o radę farmaceutę, zanim trafią do lekarza. To praca, w której realnie pomaga się ludziom.
Do tego dochodzi pewność zatrudnienia – farmaceuci są potrzebni w każdym zakątku kraju, zarówno w dużych miastach, jak i w mniejszych miejscowościach. A ponieważ farmacja ciągle się rozwija, farmaceuci stale poszerzają swoje kwalifikacje, dzięki czemu ich praca nigdy nie staje się monotonna.
Jeśli interesuje Cię medycyna i lubisz kontakt z ludźmi – farmacja może być dla Ciebie idealnym wyborem.